Ośrodek Badań nad Polskim Dramatem Współczesnym

Wiele uwagi poświęcamy zagadnieniom krytycznej edycji dramatu powojennego i współczesnego. Najważniejszym dokonaniem naszego Ośrodka jest seria „Dramat polski. Reaktywacja”, będąca efektem projektu naukowego realizowanego w ramach dwóch grantów Narodowego Funduszu Rozwoju Humanistyki: „Dramat polski. Reaktywacja” i „Dramat polski. Reaktywacja / Kontynuacja”. W serii wydawanej przez Instytut Badań Literackich ukazują się wybory dzieł najważniejszych polskich twórców dramatu drugiej połowy XX wieku i początku XXI w krytycznym opracowaniu edytorskim. Każdy tom zawiera także obszerny esej wstępny poświęcony twórczości wybranego autora, notę edytorską, biogram i spis realizacji pomieszczonych w nim dramatów. Redaktorami naukowymi serii są dr hab. Jacek Kopciński (IBL) i prof. dr hab. Artur Grabowski (UJ). Poszczególne tomy przygotowują historycy literatury i teatrolodzy z najważniejszych ośrodków badawczych w Polsce, ściśle współpracując z grupą młodych edytorów, która powstała specjalnie dla realizacji naszego projektu. 

We współpracy z Instytutem Teatralnym w Warszawie zorganizowaliśmy cykl otwartych seminariów „Dramat polski. Reaktywacja”, w których uczestniczyli przedstawiciele różnych dziedzin humanistyki współczesnej: literaturoznawcy, teatrolodzy, filozofowie, socjolodzy, psycholodzy. W seminariach wzięli udział reżyserzy i aktorzy. Seria „Dramat polski. Reaktywacja” stała się inspiracją dla twórców teatralnych: w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku doszło do premiery sztuk Ireneusza Iredyńskiego i Mariana Pankowska w opracowaniu tekstowym naszego Zespołu.  

Na serię „Dramat polski. Reaktywacja” składają się następujące tomy:

• Stanisław Grochowiak, Lęki poranne. Dramaty, wybór i wstęp Anna R. Burzyńska, opracowanie tekstów Anna Szymonik, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2012.
• Mieczysław Piotrowski, Czerwona piłka. Dramaty, wybór i wstęp Adam Wiedemann, opracowanie tekstów Blanka Mieszkowska, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2012. 
• Janusz Krasiński, Krzak gorejący. Dramaty, wybór i wstęp Wanda Zwinogrodzka, opracowanie tekstów Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2013. 
• Anna Świrszczyńska, Orfeusz. Dramaty, wybór i wstęp Ewa Guderian-Czaplińska, opracowanie teksów Maria Kozyra, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2013. 
• Ireneusz Iredyński, Kreacja. Dramaty, wybór i wstęp Zbigniew Majchrowski, opracowanie tekstów: Paulina Sieniuć, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2014. 
• Bogusław Schaeffer, Aktor. Dramaty, wybór i wstęp Artur Grabowski, opracowanie tekstów Anna Szymonik, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2014. 
• Marian Pankowski, Królestwo. Dramaty, wybór i wstęp Tomasz Chomiszczak, opracowanie teksów Blanka Mieszkowska, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2015.
• Roman Brandstaetter, Dzień gniewu. Dramaty, wybór i wstęp Tamara Trojanowska, opracowanie tekstów Barbara Stępniak, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2015. 
• Jarosław Marek Rymkiewicz, Dwór nad Narwią. Dramaty, wybór i wstęp Tomasz Bocheński, opracowanie tekstów: Blanka Mieszkowska, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2016.
• Władysław Terlecki, Krótka noc. Dramaty, wybór i wstęp Ewa Wąchocka, opracowanie teksów: Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2016.
• Zofia Posmysz, Czy to temat? Dramaty, wybór i wstęp Anna R. Burzyńska, opracowanie tekstów Anna Dżabagina, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2020.
• Jan Wilkowski, Spowiedź w drewnie. Dramaty, wybór i wstęp Halina Waszkiel, opracowanie tekstów Grzegorz Kowalski, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2020.
• Jerzy Afanasjew, Tralabomba. Dramaty i scenariusze, wstęp Paweł Stangret, wybór tekstów Tomasz Kaczorowski, opracowanie tekstów Bartłomiej Kuczkowski, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2020.
• Lidia Amejko, Farrago. Dramaty, wybór i wstęp Jacek Kopciński, opracowanie tekstów Grzegorz Wroniewicz, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2020.
• Jarosław Abramow-Newerly, Klik-klak. Dramaty, wybór i wstęp Karolina Felberg, opracowanie tekstów Anna Szymonik, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2020.
• Tomasz Łubieński, Koczowisko. Dramaty, wybór i wstęp Ewa Wąchocka, opracowanie tekstów Bartłomiej Kuczkowski, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2021.
• Ernest Bryll, Na szkle malowane. Dramaty, wybór i wstęp Tomasz Bocheński, opracowanie tekstów Grzegorz Kowalski, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2021.
• Władysław Zawistowski, Dobry adres. Dramaty, wybór i wstęp Zbigniew Majchrowski, opracowanie tekstów Anna Szymonik, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2021.
• Henryk Bardijewski, Mirakle. Dramaty, wybór i wstęp Jarosław Cymerman, opracowanie tekstów Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2023.
• Jerzy S. Sito, Pasja doktora Fausta. Dramaty, wybór i wstęp Włodzimierz Próchnicki, opracowanie tekstów Barbara Stępniak, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2023.
  
  

Ważnym uzupełnieniem serii jest dwutomowa antologia Trans/formacja. Dramat polski po 1988 roku pod redakcją Jacka Kopcińskiego. 

Zamierzamy kontynuować prace nad serią, której dokładniejszą prezentację można znaleźć na stronie Polski Dramat. 

W ramach projektu „Dramat polski. Reaktywacja / Kontynuacja” powstała również Cyfrowa edycja polskiego dramatu powojennego i współczesnego, dostępna na platformie TEI Panorama. Złożyło się na nią dziesięć dramatów: Czapa Janusza Krasińskiego, Orfeusz Anny Świrszczyńskiej, Dwie głowy ptaka Władysława Terleckiego, Ułani Jarosława Marka Rymkiewicza, Misja Henryka Bardijewskiego, Dzień gniewu Romana Brandstaettera, Śmierć białej pończochy Mariana Pankowskiego, Spowiedź w drewnie Jana Wilkowskiego, Łóżko Jerzego Afanasjewa, Przemiana 1999 Lidii Amejko. Edycja cyfrowa jest równoległa do serii wydawniczej, ale z nią nietożsama. Na podstawie odrębnych założeń edytorskich realizuje zadania wychodzące poza zakres edycji papierowej, m.in.: publikowanie w całości wybranych wersji dzieła, prezentowanie przedtekstów dokumentujących proces twórczy, zestawienie dramatu publikowanego z egzemplarzami teatralnymi i dokumentacją wybranego spektaklu teatralnego, umieszczenie w publikacji obszernych kontekstów historycznych, literackich czy teatralnych oraz zaprezentowanie ingerencji cenzorskich. Dodatkowo każdy z wymienionych dramatów w opracowaniu krytycznym znanym z publikacji w serii wydawniczej „Dramat Polski. Reaktywacja” został opublikowany na platformie Nowej Panoramy Literatury Polskiej.

Cyfrową edycję polskiego dramatu powojennego i współczesnego przygotował zespół złożony z edytorów dramatów (Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Grzegorz Kowalski, Bartłomiej Kuczkowski, Anna Dżabagina, Kamila Łapicka) oraz specjalistów edytorstwa cyfrowego (Bartłomiej Szleszyński, Konrad Niciński, Kajetan Mojsak, Anna Mędrzecka-Stefańska, Agnieszka Szulińska), pod opieką merytoryczną Jacka Kopcińskiego, na podstawie ogólnej koncepcji Agnieszki Kramkowskiej-Dąbrowskiej.