plen

Małgorzata Pierzgalska

mgr, asystent
Pracownia Słownika Polszczyzny XVI wieku

e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.


Główne kierunki zainteresowań naukowych

  • symbolika zwierząt w XVI-wiecznych przekładach Pisma św. oraz w dziełach literackich epoki renesansu, ze szczególnym uwzględnieniem twórczości Mikołaja Reja; XVI-wieczna ikonografia związana z symboliką zwierzęcą,
  • dawne źródła wiedzy o zwierzętach: starożytne traktaty zoologiczne, pisma apologetów chrześcijańskich późnego antyku, Fizjolog i średniowieczne bestiariusze, polskie piśmiennictwo naukowe XVI wieku,
  • topika młodości i starości w literaturze staropolskiej,
  • historia języka polskiego, leksykografia.


Wybrane publikacje

Rozprawy i artykuły naukowe

  • „W guście de La Fontaine” czy w stylu staropolskim: „Jeleń przeglądający się”. W: Czytanie Trembeckiego. T. 1. Warszawa 2016.
  • Zwierzę jako problem myśli antropologicznej w literaturze starotestamentowej. W: (Inne) zwierzęta mają głos. Toruń 2011.
  • „Jako w źwierzyńcu bywa źwirz rozmaity” – realizacja estetycznej kategorii varietas w epigramatach Mikołaja Reja. „Prace Polonistyczne”, Łódź 2008.
  • Zwierzę jako problem myśli antropologicznej (Księga Psalmów i Księga Przysłów w Biblii Jakuba Wujka). „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, Łódź 2006, 8.
  • Toposy „młodość” – „starość” w literaturze parenetycznej doby staropolskiej. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, Łódź 2005, 7, t. 1.

Hasła zredagowane w „Słowniku polszczyzny XVI wieku” (t. XXVIII – XXXIX)

  • [sioje] – siostra [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXXIX: Się – Skworzec, z. 1: Się – Skarany. Warszawa 2021. Zob. link.
  • sierchl, [sierszeniowy] – siestrzyński [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXXVIII: S – Siewo. Warszawa 2020. Zob. link.
  • rozprowadzać – rozrapiający [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXXVI: Rozat – Roztyrkność. Warszawa 2012 [współautorstwo haseł z p. Stanisławem Buśką]. Zob. link.
  • rościć – [rośl], rośnienie – rośny, 1. rota – rotunk [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXXV: Q – Rowny. Warszawa 2011. Zob. link.
  • przywabiacz – przywicie, [przywieńczać] – [przywieszenie], przywiewać – przywijanie, pszczelarz – pśniwy [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXXIV: Przyrabiać – P’. Warszawa 2010. Zob. link.
  • [przykadeczek] – przykażyciel [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXXIII: Przy – Przypytywać się. Warszawa 2009. Zob. link.
  • przetrawiać – [przewędzony] [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXXII: Przemijać – Przodujący. Warszawa 2004. Zob. link.
  • [przedmianowany] – [przedmurze] [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXXI: Prza – Przemieść. Warszawa 2003. Zob. link.
  • prolog – [propryjetarz] [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXX: Prababa – Prywowany. Warszawa 2002. Zob. link.
  • pryscylijanista – prywowany [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXX, op. cit.
  • prowent – [prozelit] [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXX, op. cit.
  • prosić – 2. prosić się, proszak – proszący, proszenie – proszony [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXX, op. cit. [współautorstwo haseł z dr K. Wilczewską].
  • potym [hasło w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXIX: Potylica – Pożżon. Warszawa 2001, s. 1–43 [hasło oprac. przez dr Krystynę Wilczewską oraz zespół Pracowni Słownika polszczyzny XVI wieku w Toruniu]. Zob. link.
  • powinnie, powinowacić – powinowaty [hasła w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXIX, op. cit. [współautorstwo haseł z p. Aliną Lindą].
  • posługa [hasło w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXVIII: Poskakać – Potykanie. Warszawa 2000. Zob. link.
  • pospolity [hasło w:] Słownik polszczyzny XVI wieku, t. XXVIII, op. cit. [współautorstwo hasła z p. Lucyną Wilczewską].

Cyfrowa edycja tekstów w serii „Biblioteka źródeł Słownika polszczyzny XVI wieku”

M. Rej: Dzieła. Oprac. M. Pierzgalska, R. Kozubowska, P. Małek. „Biblioteka źródeł Słownika polszczyzny XVI wieku”. Repozytorium cyfrowe tekstów szesnastowiecznych (w jednolitej transliteracji zgodnej z Zasadami wydawania tekstów staropolskich, Wrocław 1955). Red. P. Potoniec, K. Opaliński. 2016.

W przygotowaniu

  • Smok, smokini, smoczę – rodzaje grup desygnatów w przekładach Pisma św., w dziełach literackich i piśmiennictwie wieku XVI – artykuł naukowy
  • słup – słupowy, smoczek – smokowy, szkorp – szkorpijonowy,  świni – świński – 38 haseł do tomów XL – XLII Słownika polszczyzny XVI wieku
  • [jeże] – [kniżę] – ok. 240 haseł do tomu uzupełniającego Słownika polszczyzny XVI wieku


Udział w życiu naukowo-organizacyjnym

Udział w konferencjach

  • Smok, smokini, smoczę – rodzaje grup desygnatów w przekładach Pisma św., w dziełach literackich i piśmiennictwie wieku XVI – referat wygłoszony na konferencji naukowej: „Smoka pokonać trudno, ale starać się trzeba.” Fantastyczne stwory i bestie w dziejach i kulturze, Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, 21–22 września 2023 r.
  • „W guście de La Fontaine” czy w stylu staropolskim: „Jeleń przeglądający się” – referat wygłoszony na seminarium warsztatowym: Nad tekstami Trembeckiego, zorganizowanym w ramach zespołowego projektu badawczego realizowanego na Uniwersytecie Śląskim, nr projektu 0091/NPRH2/H11/81/2013, Sandomierz, 18–22 maja 2015 r.
  • „Skoczyć psiego”, „kryć psiną oczy”, „psi kus”, „psia jucha” – o negatywnym obrazie psa w literaturze polskiej XVI wieku – referat wygłoszony na konferencji naukowej: Pies w kulturach świata, Zakład Języka Polskiego Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski, 21–23 lutego 2011 r.
  • Zwierzę jako problem myśli antropologicznej w literaturze starotestamentowej – referat wygłoszony na konferencji naukowej: (Inne) zwierzęta mają głos, Zakład Literatury Polskiej XIX wieku, Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin – Pobierowo, 6–8 października 2010 r.
  • Toposy „młodość” – „starość” w dramacie staropolskim i oświeceniowym – referat wygłoszony na konferencji naukowej: Miejsca wspólne literatury staropolskiej i oświeceniowej, Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin – Pobierowo, 6–7 listopada 2006 r.
  • Zwierzę jako problem myśli antropologicznej (Księga Psalmów i Księga Przysłów w Biblii Jakuba Wujka) – referat wygłoszony na konferencji: Polskie Biblie jako sztuka słowa, Instytut Filologii Polskiej UMK, Toruń, 15–17 kwietnia 1999 r.

Projekty badawcze realizowane w Pracowni Słownika Polszczyzny XVI wieku

Projekty w realizacji

  • Cyfrowa Infrastruktura Badawcza dla Humanistyki i Nauk o Sztuce DARIAH-PL w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, nr umowy KPOD.01.18-IW.03-0013/23, okres realizacji: 2024–2025; funkcja w projekcie: wykonawca merytoryczny.
  • Korpus polszczyzny XVI wieku. Etap II: rozszerzenie bazy źródłowej oraz utworzenie i publikacja korpusu, nr rej. NPRH/DN/SP/507883/2021/11, dofinansowany przez NPRH, okres realizacji: 2023–2028.
  • „Słownik polszczyzny XVI wieku” – edycja internetowa (digitalizacja i uzupełnienie), nr rej. 11H 18 0030 87, finansowany przez NPRH, okres realizacji: 2020–2025; funkcja w projekcie: członek zespołu badawczego.


Projekty zrealizowane

  • Słownik polszczyzny XVI wieku i Internetowy słownik polszczyzny XVI wieku, nr rej. 11H 12 0093 81, finansowany przez NPRH, okres realizacji: 2013–2018.
  • Korpus polszczyzny XVI wieku. Etap I: Digitalizacja źródeł oraz stworzenie narzędzi informatycznych i udostępnienie materiałów testowych korpusu, nr rej. 11H 11 023180, finansowany przez NPRH, okres realizacji: 2012–2017.
  • Projekty Wydawnicze FNP, porozumienie nr 02/2009, finansowany przez FNP, okres realizacji: 2009–2011.
  • „Słownik polszczyzny XVI wieku”, tom XXXVI z hasłami roz- – rtęć, nr rej. N N104 191034, finansowany przez MNiSW, okres realizacji: 2008–2011.
  • „Słownik polszczyzny XVI wieku”, tom XXXIV z hasłami przyrabiać – p’, nr rej. 1H01D01128, finansowany przez MNiSW, okres realizacji: 2005–2008.

Projekty badawcze realizowane w innych ośrodkach

  • Czytanie poetów polskiego oświecenia. Krasicki – Naruszewicz – Trembecki – Karpiński, nr projektu: 0091/NPRH2/H11/81/2013, zespołowy projekt badawczy realizowany na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, pod kierunkiem dr hab. Bożeny Mazurkowej, okres realizacji: 2013 – 2018; funkcja w projekcie: wykonawca.


Inne

  • Udział w audycji z cyklu Skarbiec Nauki Polskiej (Polskie Radio Dwójka, 9 lipca 2010 r.)