Alina Borkowska-Rychlewska
„ONDYNA” HOFFMANNA – U ŹRÓDEŁ ROMANTYCZNEJ OPERY I DRAMATU
Ondyna Hoffmanna (1816) stanowi archetyp europejskiej opery romantycznej. Świadczy o tym powiązanie cech typowych dla wczesnego romantyzmu: fantastyki, cudowności i magii przyrody. W tym kontekście szczególnie ważne są związki tej opery z wczesnoromantyczną baśnią i balladą niemiecką. Sposób przedstawienia świata rzeczywistego i fantastycznego w Ondynie pokazuje, jak konwencja, której podlegał teatr dramatyczno-muzyczny przełomu XVIII i XIX wieku, bliska była konwencji romantycznej baśni. Natomiast mitologizacja sił przyrody pozwala traktować Ondynę jako spadkobierczynię tzw. Naturmagische Ballade Goethego. Bardzo ciekawie Ondyna sytuuje się wobec rozwoju teorii dramatu romantycznego, a zwłaszcza wobec rozpraw A. W. Schlegla. Związki z baśnią i balladą, fantastyka i cudowność, współistnienie elementów dramatycznych, lirycznych i epickich w jednym dziele oraz żywioł muzyczny – wszystko to pozwala postawić tezę, iż marzenie teoretyków o „nowym” dramacie spełniło się właśnie w operze Hoffmanna. Zaś popularność postaci ondyny na europejskich scenach objawiła się nie tylko w operze, ale również w ramach wielu innych gatunków teatralnych: dram czarodziejskich, feerii i baletów.